Βλεμματική επαφή και αυτισμός – Ποια η σχέση;
Η βλεμματική επαφή και ο αυτισμός απασχολούν πολύ τους ειδικούς ψυχικής υγείας, αλλά και την οικογένεια των ανθρώπων που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού. Τα άτομα με αυτισμό είναι λιγότερο πιθανό να κοιτάζουν απευθείας στα μάτια ενός άλλου ατόμου, γεγονός που μπορεί να υποδηλώνει κοινωνική απομάκρυνση από τους άλλους ανθρώπους.
Ωστόσο, η βλεμματική επαφή και η απουσία της μπορεί να συμβεί για πολλούς διαφορετικούς λόγους και από πολλές διαφορετικές αιτίες.
Σύμφωνα με το DSM-5, ο αυτισμός χαρακτηρίζεται από σημαντικές δυσκολίες στην συμπεριφορά, στην επικοινωνία και γενικότερα στην λειτουργικότητα του ατόμου.
Βλεμματική επαφή και αυτισμός συνήθως πάνε μαζί, αλλά από μόνη της δεν αρκεί για να υπάρξει διάγνωση αυτιστικού φάσματος. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν εξετάσεις για τον αυτισμό, οι γιατροί βασίζονται στα χαρακτηριστικά και στην συμπεριφορά του ατόμου. Με βάση αυτά τα στοιχεία, ο γιατρός μπορεί είτε να επιβεβαιώσει είτε να αποκλείσει τον αυτισμό ως αιτία που προκαλεί δυσκολίες στην βλεμματική επαφή.
Βλεμματική επαφή – Αίτια
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ένα παιδί μπορεί δυσκολεύεται να κάνει βλεμματική επαφή και σε καμία περίπτωση δεν σχετίζονται όλοι αυτοί οι λόγοι με τον αυτισμό. Για παράδειγμα, μπορεί να:
- Φοβάται ή να αντιπαθεί το άτομο που προσπαθεί να κάνει βλεμματική επαφή
- Έχει κάποιο πρόβλημα ακοής
- Είναι αρκετά ντροπαλό και εσωστρεφές
- Ανήκει σε μια πολιτισμική ομάδα που εκλαμβάνουν την βλεμματική επαφή ως ένδειξη αγένειας
Τα παιδιά με αυτισμό, ωστόσο, γενικά φαίνεται να αποφεύγουν την οπτική επαφή για διαφορετικούς λόγους. Ενώ οι μελέτες δεν είναι απολύτως πειστικές, τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι τα παιδιά με αυτισμό:
- Συχνά στερούνται το συνηθισμένο κοινωνικό κίνητρο που οδηγεί τα άλλα παιδιά να κάνουν οπτική επαφή
- Δυσκολεύονται να εστιάσουν τόσο στον προφορικό λόγο όσο και στα μάτια ενός άλλου ατόμου ταυτόχρονα
- Μπορεί να εκλαμβάνουν την οπτική επαφή ως μια πολύ έντονη αισθητηριακή εμπειρία
Αυτισμός και διάγνωση
Το DSM-5 ορίζει τον αυτισμό ως μια επίμονη δυσκολία κοινωνικής επικοινωνίας και αλληλεπιδράσεων σε πολλαπλά πλαίσια και ο οποίος χαρακτηρίζεται από:
- Έλλειψη κοινωνικο-συναισθηματικής αμοιβαιότητας
- Δυσκολία μη λεκτικής επικοινωνίας (συμπεριλαμβανομένης των εκφράσεων του προσώπου)
- Αδυναμία διατήρησης ή κατανόησης συναισθημάτων
Σαφώς, η οπτική επαφή και η δυσκολία της μπορεί και παίζει ρόλο σε όλες αυτές τις συμπεριφορές. Ένα παιδί που αποφεύγει την οπτική επαφή αλλά αλληλεπιδρά κοινωνικά, χρησιμοποιεί μη λεκτική επικοινωνία και χτίζει στενούς προσωπικούς δεσμούς είναι απίθανο να ανήκει στο φάσμα του αυτισμού.
Η αδυναμία οπτικής επαφής από μόνη της δεν πρέπει ποτέ να θεωρείται ως σύμπτωμα του αυτισμού. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε βρέφη που μπορεί να μην αποφεύγουν την βλεμματική επαφή, αλλά γενικά στρέφουν το κεφάλι τους προς το πρόσωπο του κηδεμόνα τους
Διαβάστε περισσότερα για:
