Αγοραφοβία – Συμπτώματα και αίτια

Η αγοραφοβία είναι ένας τύπος αγχώδους διαταραχής που προκαλεί στους ανθρώπους να αποφεύγουν μέρη και καταστάσεις. Συχνά μπορεί να οδηγήσει τους να αισθάνονται:

• παγιδευμένοι
• ανήμποροι
• πανικό
• αμηχανία
• φόβο

Τα άτομα με αγοραφοβία έχουν συχνά συμπτώματα κρίσης πανικού, όπως γρήγορο καρδιακό παλμό και ναυτία, όταν βρεθούν σε μια αγχωτική κατάσταση. Μπορεί επίσης να βιώσουν αυτά τα συμπτώματα πριν καν βιώσουν μια τέτοια κατάσταση και σε ορισμένες περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορεί να είναι τόσο σοβαρά που οι πάσχοντες αποφεύγουν να κάνουν καθημερινές δραστηριότητες, όπως να πηγαίνουν στην τράπεζα ή στο σούπερ μάρκετ και να μένουν μέσα στα σπίτια τους τις περισσότερες ώρες της ημέρας.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (NIMH) εκτιμά ότι το 0,8 % των Αμερικανών ενηλίκων πάσχουν από αγοραφοβία. Περίπου το 40 τοις εκατό των περιπτώσεων θεωρούνται σοβαρές. Όταν η κατάσταση είναι πιο προχωρημένη, η αγοραφοβία μπορεί να προκαλέσει “αναπηρίες” στην ζωή των ατόμων. Τα άτομα με αγοραφοβία συχνά συνειδητοποιούν ότι ο φόβος τους είναι παράλογος, αλλά δεν μπορούν να κάνουν τίποτα γι ‘αυτό. Τέλος η αγοραφοβία μπορεί να επηρεάσει τις προσωπικές τους σχέσεις και τις επιδόσεις τους στη δουλειά ή στο σχολείο.

Αγοραφοβία – Συμπτώματα

Τα άτομα με αγοραφοβία συνήθως φοβούνται:

• να φύγουν από το σπίτι τους για μεγάλο χρονικό διάστημα
• να μείνουν μόνοι σε δημόσιο χώρο
• μήπως χάσουν τον έλεγχο σε δημόσιο χώρο
• να βρεθούν σε μέρη όπου θα ήταν δύσκολο να ξεφύγουν, όπως αυτοκίνητο ή ασανσέρ
• μήπως νιώσουν αποξένωση από τους άλλους ανθρώπους

Η αγοραφοβία συχνά συνοδεύεται και από συμπτώματα κρίσεις πανικού. Οι κρίσεις πανικού είναι μια σειρά συμπτωμάτων που εμφανίζονται μερικές φορές σε άτομα με άγχος, αλλά και σε άτομα που πάσχουν από άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα σοβαρών σωματικών συμπτωμάτων, όπως:

• πόνο στο στήθος
• γρήγορο καρδιακό ρυθμό
• δυσκολία στην αναπνοή
• ζάλη
• τρόμο
• πνιγμό
• εφίδρωση
• εξάψεις
• ρίγος
• ναυτία
• διάρροια
• μούδιασμα
• μυρμήγκιασμα

Τα άτομα με αγοραφοβία μπορεί να βιώσουν κρίσεις πανικού κάθε φορά που περνούν μια αγχωτική ή άβολη κατάσταση, γεγονός που ενισχύει περαιτέρω τον φόβο τους να αντιμετωπίσουν κάποιο αγχωτικό γεγονός.

Τι προκαλεί την αγοραφοβία;

Η ακριβής αιτία της αγοραφοβίας δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της και περιλαμβάνουν:

• κατάθλιψη
• άλλες φοβίες, όπως η κλειστοφοβία ή κοινωνική φοβία
• άλλος τύπος αγχώδους διαταραχής, όπως γενικευμένη αγχώδης διαταραχή ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• ιστορικό σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης
• ιστορικό κατάχρησης ουσιών
• οικογενειακό ιστορικό αγοραφοβίας

Η αγοραφοβία είναι επίσης συχνότερη στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Συνήθως ξεκινά κατά την νεαρή ενηλικίωση, με τα 20 έτη. Ωστόσο, τα συμπτώματα της πάθησης μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία.

Αγοραφοβία – Αντιμετώπιση και θεραπεία

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές θεραπείες για την αγοραφοβία. Πιθανότατα θα χρειαστείτε έναν συνδυασμό μεθόδων θεραπείας οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία (CBT)

Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία (CBT) είναι η πιο κοινή μορφή ψυχοθεραπείας που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ατόμων με αγοραφοβία. Η CBT μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τα συναισθήματα και τις σκέψεις που σχετίζονται με την αγοραφοβία. Μπορεί επίσης να σας διδάξει πώς να αντιμετωπίζετε αγχωτικές καταστάσεις αντικαθιστώντας τις διαστρεβλωμένες σκέψεις με υγιείς και επιτρέποντάς σας να ανακτήσετε τον έλεγχο στη ζωή σας.

• Θεραπεία έκθεσης

Η θεραπεία έκθεσης μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τους φόβους σας. Με αυτόν τον τύπο θεραπείας, εκτίθεστε ομαλά και αργά σε καταστάσεις και μέρη που φοβάστε. Αυτό μπορεί να κάνει τον φόβο σας να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου.

• Φαρμακευτική αγωγή

Ορισμένα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση της αγοραφοβίας και των συμπτωμάτων της κρίσης πανικού. Στα φάρμακα αυτά περιλαμβάνονται:

1. οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης, όπως παροξετίνη (Paxil) ή φλουοξετίνη (Prozac)
2. οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης, όπως βενλαφαξίνη (Effexor) ή ντουλοξετίνη (Cymbalta)
3. τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, όπως αμιτριπτυλίνη (Elavil) ή νορτριπτυλίνη (Pamelor)
4. τα φάρμακα κατά του άγχους, όπως η αλπραζολάμη (Xanax) ή η κλοναζεπάμη (Klonopin)

• Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν θα θεραπεύσουν απαραίτητα την αγοραφοβία, αλλά μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του καθημερινού άγχους και στρες. Μπορείτε να δοκιμάσετε να:

1. ασκείστε τακτικά για να αυξήσετε την παραγωγή χημικών ουσιών στον εγκέφαλο που σας κάνουν να νιώθετε πιο ευτυχισμένοι και ήρεμοι
2. ακολουθείτε μια υγιεινή διατροφή που αποτελείται από δημητριακά ολικής αλέσεως, λαχανικά και πρωτεΐνη
3. προχωράτε σε καθημερινό διαλογισμό ή ασκήσεις αναπνοής για να μειώσετε το άγχος και να καταπολεμήσετε την εμφάνιση κρίσεων πανικού

Η αγοραφοβία είναι μια φοβία που μπορεί με την κατάλληλη θεραπεία να αντιμετωπιστεί επιτυχώς.