Το Φαινόμενο της Πεταλούδας ή αλλιώς η Θεωρία του Χάους
Το Φαινόμενο της Πεταλούδας, είναι στην πραγματικότητα μια μεταφορά για μια μαθηματική θεωρία, την ονομαζόμενη, Θεωρία του Χάους. Η Θεωρία του Χάους είναι στην πραγματικότητα η επιστήμη των εκπλήξεων, του μη γραμμικού και του απρόβλεπτου. Η θεωρία διδάσκει ουσιαστικά ότι πρέπει να περιμένουμε πάντα το απροσδόκητο.
Υπό αυτή την έννοια, βρίσκεται σε άμεση αντίθεση με τις περισσότερες επιστήμες που τείνουν να βασίζονται πάνω σε προβλέψιμα μοτίβα, στην προσπάθειά τους να παρέχουν ακριβείς προβλέψεις για τα πάντα, καθώς αλλωστε, η επαναληψιμότητα και η παρατήρηση είναι ένα από τα θεμέλιά της επιστημονικής αρχής. Το Φαινόμενο της Πεταλούδας μας ζητά ουσιαστικά να μην προσπαθούμε να προβλέψουμε τίποτα – τουλάχιστον τίποτα εξαιρετικά πολύπλοκο. Ασχολείται με τα μη γραμμικά φαινόμενα που είναι, από τη φύση τους, αδύνατο να προβλεφθούν ή να ελεγχθούν.
Το Φαινόμενο της Πεταλούδας – Λίγα λόγια
Είναι ανέφικτο να γνωρίζουμε το κάθε δεδομένο σε ένα σύστημα με απόλυτη ακρίβεια. Επιπλέον, δεν μπορούμε να ταξιδέψουμε στην αρχή του χρόνου για να καταγράψουμε και να παρακολουθήσουμε κάθε σημείο δεδομένων.
Στην ουσία, το μόνο που μπορούμε μόνο να κάνουμε είναι όσο το δυνατόν καλύτερη εικασία για ένα θέμα. Δεν μπορούμε ποτέ να είμαστε 100% σωστοί, καθώς ακόμη και μικρές διαφορές εκκίνησης θα μπορούσαν να προκαλέσουν εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα. Οι αναταράξεις, ο καιρός, ακόμη και το Χρηματιστήριο είναι τέτοια παραδείγματα.
«Όσο οι νόμοι των μαθηματικών αναφέρονται στην πραγματικότητα, δεν είναι βέβαιοι, και όσο είναι βέβαιοι, δεν αναφέρονται στην πραγματικότητα». – Albert Einstein
Πολλά φυσικά αντικείμενα τείνουν επίσης να δείχνουν τα αποτελέσματα των πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων που οδήγησαν στη δημιουργία τους όπως, τα σύννεφα, τα δέντρα, τα ποτάμια και οι θάλασσες. Κατανοώντας ότι τα οικοσυστήματα μας, τα κοινωνικά μας συστήματα και τα οικονομικά μας συστήματα είναι αλληλένδετα, μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα αποφύγουμε ενέργειες που μπορεί να είναι επιζήμιες για τη μακροπρόθεσμη ευημερία μας.
Από που προέρχεται το Φαινόμενο της Πεταλούδας;
Το Φαινόμενο της Πεταλούδας, όπως προείπαμε, είναι απλώς μια μεταφορά για την αρχή της Θεωρίας του Χάους. Ο όρος αποδίδεται συχνά στον Edward Lorenz που έγραψε γι ‘αυτό σε μια εργασία του, το 1963, στην Ακαδημία Επιστημών της Νέας Υόρκης, αλλά με μια λεπτή διαφορά, καθώς στην θέση της πεταλούδας ήταν αρχικά ένας γλάρος. «Ένας μετεωρολόγος παρατήρησε ότι αν η θεωρία ήταν σωστή, ένα χτύπημα των φτερών ενός γλάρου θα ήταν αρκετό για να αλλάξει την πορεία του καιρού για πάντα», είχε αναφέρει αρχικά ο Lorenz.
Ολόκληρη η αρχή του φαινομένου γεννήθηκε από την προσπάθεια του του Lorenz να εκτελέσει ορισμένα μετερωλογικά μοντέλα χρησιμοποιώντας ντετερμινιστικές εξισώσεις σε έναν υπερυπολογιστή. Θεωρητικά, θα πρέπει να είναι αρκετά απλό να εισαγάγουμε μετρήσιμους παράγοντες όπως η θερμοκρασία, η πίεση και η ταχύτητα του ανέμου σε έναν υπερυπολογιστή, ώστε να προβλέψει τον καιρό στο μέλλον. Σύντομα συνειδητοποίησε όμως ότι ένα πολύ μικρό λάθος που είχε κάνει κατά τη διάρκεια της εισαγωγής των δεδομένων, δημιούργησε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα. Από τότε ο Lorenz κατάλαβε ότι η παραμικρή αλλαγή των δεδομένων, όσο απειροελάχιστη και αν φαίνεται, μπορεί να προκαλέσει πολύ διαφορετικά αποτελέσματα και να δημιουργήσει μια εντελώς διαφορετική ιστορία.
