Παραφιλία / Σεξουαλικές διαταραχές – Είδη και αιτίες

Η παραφιλία ή αλλιώς σεξουαλικές διαταραχές είναι φαντασιώσεις, ορμές και συμπεριφορές, έντονες και επαναλαμβανόμενες που εμφανίζονται για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών, προκαλώντας σημαντική δυσφορία και παρεμβαίνοντας στην καθημερινότητα.

Εκτός από τον μαζοχισμό, οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας διαγιγνώσκουν σχεδόν αποκλειστικά τις σεξουαλικές διαταραχές στους άνδρες. Υπάρχουν διάφοροι τύποι σεξουαλικών ή παραφιλικών διαταραχών και κάθε ένας έχει διαφορετικό επίκεντρο σεξουαλικής διέγερση.

Τι είναι η παραφιλία;

Οι σεξουαλικές διαταραχές ή παραφίλιες είναι φαντασιώσεις, ορμές και συμπεριφορές, έντονες και επαναλαμβανόμενες που παρεμβαίνουν στην εργασία και την καθημερινότητα του πάσχοντα. Η παραφιλία δεν έχει σχέση με τα σεξουαλικά φετίχ, τα οποία είναι σεξουαλικές συμπεριφορές που μπορεί να μην είναι συνηθισμένα αλλά δεν αποτελούν μέρος οποιασδήποτε ασθένειας ούτε παρεμβαίνουν στην ζωή του ανθρώπου.

Ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από παραφιλία είναι δύσκολο να μετρηθεί για διάφορους λόγους. Πολλοί άνθρωποι με κάποια παραφιλία μένουν σιωπηλοί από ντροπή, ενώ άλλοι επειδή η σεξουαλική διαταραχή τους είναι παράνομη, κρύβονται από τον νόμο. Επομένως, πολλές από τις εκτιμήσεις σχετικά με τον επιπολασμό των παραφιλικών διαταραχών προέρχονται από τον αριθμό των ατόμων που εμπλέκονται στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης λόγω παιδοφιλίας. Τα περισσότερα άτομα με σεξουαλικές διαταραχές ίσως να είναι άνδρες (3% -5% του ανδρικού πληθυσμού), ωστόσο, οι γυναίκες τείνουν να υποδιαγιγνώσκονται λανθασμένα έχοντας το όφελος της αμφιβολίας.

Εκτός από τον μαζοχισμό, ο οποίος είναι 20 φορές πιο συχνός στις γυναίκες από τους άνδρες, οι σεξουαλικές διαταραχές διαγιγνώσκονται σχεδόν αποκλειστικά στους άνδρες. Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από μία παραφιλία έχουν περισσότερες από μια. Για παράδειγμα, περίπου το ένα τρίτο των παιδόφιλων πάσχει επίσης από ακόμα μία παραφιλία. 

Σεξουαλικές διαταραχές – Είδη

• Ηδονοβλεψία: η παρακολούθηση ενός ατόμου που είναι γυμνό ή κάνει κάποια σεξουαλική πράξη χωρίς την συγκατάθεσή του.
• Επιδειξιομανία: έκθεση των γεννητικών οργάνων σε κάποιο ανυποψίαστο άτομο
• Μαζοχισμός: εκούσιος εξευτελισμός, ξυλοδαρμός, δέσιμο από κάποιον άλλο
• Σαδισμός: η σωματική ή συναισθηματική κακοποίηση ενός άλλου ατόμου που προκαλεί ευχαρίστηση
• Παιδοφιλία: σεξουαλική δραστηριότητα με παιδί κάτω των 13 ετών
• Φετιχισμός: σεξουαλική έλξη σε μη ζωντανά αντικείμενα ή ιδιαίτερα συγκεκριμένα μέρη του σώματος. Παραδείγματα συγκεκριμένων φετιχισμών περιλαμβάνουν τη σομνοφιλία (σεξουαλική διέγερση από άτομο που κοιμάται) και την ουρολαγνεία (που προκαλεί σεξουαλική ευχαρίστηση στην σκέψη ή στην επαφή με ούρα)
• Άλλες παραφιλίες: ορισμένες παραφιλίες δεν πληρούν πλήρη διαγνωστικά κριτήρια για θεωρηθούν σεξουαλικές διαταραχές. Παραδείγματα τέτοιων παραφιλιών περιλαμβάνουν την νεκροφιλία, την κοπρολαγνεία και την κτηνοβασία.

Ο βιασμός δεν είναι συμπτώματα κάποιας ψυχικής ασθένειας και επομένως, μια τέτοια σεξουαλική προσβολή δεν θεωρείται παραφιλία.

Ποιες είναι οι αιτίες και οι παράγοντες κινδύνου για την παραφιλία;

Οι παράγοντες κινδύνου για τις παραφίλιες περιλαμβάνουν ορισμένες διαφορές στη δραστηριότητα του εγκεφάλου κατά τη σεξουαλική διέγερση, καθώς και τη γενική δομή του εγκεφάλου. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας έχουν διαπιστώσει ότι οι άνδρες παιδόφιλοι έχουν χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης σε σύγκριση με τους άνδρες που δεν είναι παιδόφιλοι. Η έρευνα έχει επίσης διαπιστώσει ότι τείνουν να έχουν ιστορικό χαμηλότερων βαθμών στο σχολείο από τους μη παιδόφιλους.

Υπάρχει μια σειρά ψυχολογικών θεωριών για το πώς αναπτύσσονται οι παραφίλιες ή σεξουαλικές διαταραχές. Κάποιοι θεωρούν αυτές τις διαταραχές ως εκδήλωση της ανεσταλμένης ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης και ως ένας μη φυσιολογικός μηχανισμός άμυνας απέναντι στο άγχος. Άλλοι πιστεύουν ότι οι παραφίλιες είναι το αποτέλεσμα της σύνδεσης της σεξουαλικής διέγερσης με ασυνήθιστες σεξουαλικές εμπειρίες της πρώιμης ζωής.

Μια άλλη θεωρία σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου της παραφιλίας είναι ότι συνδέονται με στάδια της παιδικής ανάπτυξης όπως ο πρώιμος σχηματισμός σχέσεων, η παιδική κακοποίηση και η διαταραγμένη ανάπτυξη της σεξουαλικότητας.

• Πρώιμος σχηματισμός σχέσεων: έλλειψη αυτογνωσίας, πρόβλημα διαχείρισης συναισθημάτων και αναζήτηση βοήθειας και παρηγοριάς από τους άλλους
• Παιδική κακοποίηση: Άτομα που είχαν πέσει θύματα σεξουαλικής ή άλλης μορφής κακοποίησης κατά την παιδική ηλικία, μπορεί να ταυτιστούν με τον κακοποιό έτσι ώστε να επαναλάβουν αυτό που τους προκλήθηκε θυματοποιώντας τους άλλους με κάποιο τρόπο. 
• Διαταραγμένη ανάπτυξη της σεξουαλικότητας: Τα άτομα που μεγαλώνουν σε ένα σπίτι που είναι υπερβολικά ανεκτικό ή υπερβολικά αυστηρό διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν κάποια μορφής παραφιλία.

Παραφιλία – Θεραπεία

Η έρευνα για τη θεραπεία της παραφιλίας επικεντρώνεται στην παιδοφιλία, λόγω του αντίκτυπου αυτής της συμπεριφοράς στα θύματα και λόγω της ενδεχόμενης παιδοκτονίας μετά την πράξη. Αυτές οι μελέτες έχουν δείξει ότι η ψυχοθεραπεία τείνει να λειτουργεί μόνο εάν το άτομο με παιδοφιλία θέλει να ελέγξει τη συμπεριφορά του και όταν αυτή συνδυάζεται με φαρμακευτική αγωγή.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το άτομο με παιδοφιλία να αναγνωρίσει και να καταπολεμήσει τις ορμές του και να αναπτύξει ενσυναίσθηση για το θύμα. 

Τα φάρμακα που καταστέλλουν την παραγωγή της τεστοστερόνης μειώνουν τη συχνότητα και την ένταση της σεξουαλικής επιθυμίας στους παιδόφιλους. Μπορεί να χρειαστούν 3-10 μήνες για την καταστολή της τεστοστερόνης για να μειωθεί σημαντικά η σεξουαλική επιθυμία. Οι μελέτες για την αποτελεσματικότητα των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) στη θεραπεία της παιδοφιλίας και άλλων παραφιλίων διαφέρουν στα ευρήματά τους σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους. Ωστόσο, τα SSRI μπορεί να είναι μια χρήσιμη προσθήκη στο θεραπευτικό πλαίσιο που θα επιλεχθεί για να αντιμετωπιστεί η παραφιλία.