Κοινωνική ψυχολογία – Ορισμός και παραδείγματα
Η κοινωνική ψυχολογία είναι η μελέτη του τρόπου με τον οποίο η ατομική ή ομαδική συμπεριφορά επηρεάζεται από την παρουσία και τη συμπεριφορά των άλλων και είναι επίσημη επιστήμη από τις αρχές του 20ου αιώνα.
Το κύριο ερώτημα που συλλογίζονται οι κοινωνικοί ψυχολόγοι είναι το εξής: Πώς και γιατί οι αντιλήψεις και οι πράξεις των ανθρώπων επηρεάζονται από περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η κοινωνική αλληλεπίδραση;
Αναζητώντας την απάντηση σε αυτό το βασικό ερώτημα, οι κοινωνικοί ψυχολόγοι προχωρούν σε μελέτες για να απαντήσουν σε συγκεκριμένα ερωτήματα όπως:
- Πώς τα άτομα αλλάζουν τις σκέψεις και τις αποφάσεις τους ανάλογα τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις;
- Είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά ακριβής ένδειξη της προσωπικότητας;
- Πώς επηρεάζει η κοινωνική αντίληψη τη συμπεριφορά;
- Πώς σχηματίζονται δυνητικά καταστροφικές κοινωνικές συμπεριφορές, όπως η προκατάληψη, τα στερεότυπα και ο ρατσισμός;
Η άποψη του Σαίξπηρ για την Κοινωνική Ψυχολογία
Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι διερευνούν τη δύναμη της σκέψης και της αντίληψης για να διαμορφώσουν τη δράση και να εδραιώσουν τις συναισθηματικές συνδέσεις και αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ έδωσε ένα από τα πρώτα γνωστά παραδείγματα της διορατικότητας που χρειάζεται ένας κοινωνικός ψυχολόγος στο θεατρικό του έργο, «Άμλετ».
Ο πρίγκιπας της Δανίας εξηγεί γιατί θεωρεί τη γενέτειρά του φυλακή, παρά παράδεισο: «Γιατί τότε… δεν υπάρχει τίποτα ούτε καλό ούτε κακό, αλλά η σκέψη το κάνει έτσι. Για μένα είναι φυλακή». Είτε παρουσιάζεται ως κόλπο του νου («η σκέψη το κάνει έτσι») είτε ως εξερεύνηση της καθημερινής σκέψης και δράσης, η κοινωνική ψυχολογία ασχολείται με την εξήγηση μερικών από των πιο περίπλοκων μυστηρίων των ανθρώπινων σχέσεων και συμπεριφοράς.
Κοινωνική Ψυχολογία και Κοινωνιολογία
Τα πεδία της κοινωνικής ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας μερικές φορές συγχέονται. Αυτό είναι κατανοητό, διότι οι δύο αυτές επιστήμες ασχολούνται ευρέως με τον τρόπο με τον οποίο η ανθρώπινη συμπεριφορά διαμορφώνει και διαμορφώνεται από την κοινωνία.
Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο είναι η εξής: Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι μελετούν άτομα μέσα σε μια ομάδα, ενώ οι κοινωνιολόγοι μελετούν την ίδια την ομάδα.
Ήδη από το 1924, όταν οι δύο αυτές επιστήμες άρχισαν να ωριμάζουν, ο ερευνητής Charles A. Ellwood προσπάθησε να απλοποιήσει τη διαφορά μεταξύ των δύο. Η κοινωνιολογία, έγραψε ο Έλγουντ, είναι «η επιστήμη της προέλευσης, της ανάπτυξης, της δομής και της λειτουργίας των ομάδων». Η κοινωνική ψυχολογία, είναι «η μελέτη της [ατομικής ψυχολογικής] προέλευσης που εμπλέκεται στην ανάπτυξη, τη δομή και τη λειτουργία των κοινωνικών ομάδων».
Ένας κοινωνιολόγος εστιάζει στο πώς η αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών ομάδων ανθρώπων, επηρεάζει την πορεία του πολιτισμού. Αυτές οι πληροφορίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως σημείο εκκίνησης για έρευνα από έναν κοινωνικό ψυχολόγο, ο οποίος θα μπορούσε να τις χρησιμοποιήσει για να διατυπώσει μια υπόθεση σχετικά με το πώς ένα άτομο επηρεάζεται από τη δυναμική της ομάδας κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Ένας άλλος τρόπος να σκεφτούμε τις διαφορές μεταξύ της κοινωνικής ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας είναι να εξετάσουμε την αντίληψη της δυναμικής της ομάδας.
Για παράδειγμα, ένας κοινωνιολόγος μπορεί να διεξάγει έρευνα για το πώς μια ομάδα ανθρώπων λειτουργεί ως μονάδα, ενώ ένας κοινωνικός ψυχολόγος μπορεί να θέλει να διερευνήσει πώς και γιατί ομάδες ανθρώπων επηρεάζουν τα άτομα – και γιατί οι ατομικές συμπεριφορές μπορούν να επηρεάσουν ομάδες ανθρώπων.
Κοινωνική Ψυχολογία – Σημερινά θέματα μελέτης
Με την πάροδο του χρόνου, η έρευνα κοινωνικής ψυχολογίας άγγιξε σχεδόν κάθε πτυχή της ανθρώπινης προσωπικότητας σε μια προσπάθεια να κατανοήσει την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Τα θέματα που καλύπτονται από τους σημερινούς κοινωνικούς ψυχολόγους περιλαμβάνουν:
- Ηγεσία — Ποια χαρακτηριστικά προσωπικότητας καθορίζουν έναν ηγέτη; Ποιος είναι ο ρόλος ενός ηγέτη μέσα σε μια ομάδα;
- Επιθετικότητα — Πώς ορίζεται η επιθετική συμπεριφορά; Τι πυροδοτεί τη συνήθη επιθετική συμπεριφορά; Τι ρόλο παίζει η επιθετικότητα στην αυτοσυντήρηση;
- Ομαδική συμπεριφορά — Ποια χαρακτηριστικά μοιράζονται οι ομάδες; Πόσα άτομα αποτελούν μια ομάδα; Τι υπαγορεύει τη δομή μιας ομάδας; Γιατί τα άτομα έλκονται σε μια συγκεκριμένη ομάδα;
- Συμμόρφωση — Τι ωθεί τα άτομα να αλλάξουν τις αντιλήψεις τους ώστε να ταιριάζουν με μια ομάδα ή ένα άλλο άτομο; Πώς αποφασίζει ένα άτομο να δεχτεί επιρροή από κάποιον άλλο ή από μια ομάδα; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της εξωτερικής και της εσωτερικής συμμόρφωσης;
- Προκατάληψη — Τι κάνει κάποιον να τρέφει προκατάληψη εναντίον ενός μέλους διαφορετικής κοινωνικής ομάδας; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ προκατάληψης και διακρίσεων;
Διαβάστε περισσότερα για:
