Συλλογικό ασυνείδητο – Η θεωρία του Καρλ Γιουνγκ

Το συλλογικό ασυνείδητο είναι μια έννοια που προαναφέρθηκε από τον διάσημο ψυχαναλυτή Καρλ Γιουνγκ και βασίζεται πάνω στην ιδέα ότι ένα τμήμα του ασυνείδητου νου κληρονομείται γενετικά και δεν διαμορφώνεται από την προσωπική εμπειρία.

Σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Γιουνγκ, το συλλογικό ασυνείδητο είναι κοινό για όλα τα ανθρώπινα όντα και είναι υπεύθυνο για μια σειρά από βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις και ένστικτα, όπως η πνευματικότητα, η σεξουαλική συμπεριφορά και το ένστικτο της ζωής και του θανάτου.

Συλλογικό Ασυνείδητο – Ανάλυση της θεωρίας

Σύμφωνα με τον Γιουνγκ, το συλλογικό ασυνείδητο αποτελείται από μια συλλογή γνώσεων και εικόνων που κάθε άτομο όταν γεννιέται την μοιράζεται από όλα τα ανθρώπινα όντα λόγω της προγονικής εμπειρίας.

Ένστικτα και Αρχέτυπα

Ο Γιουνγκ πίστευε ότι το συλλογικό ασυνείδητο εκφράζεται μέσω καθολικών εννοιών που ονομάζονται αρχέτυπα. Τα αρχέτυπα μπορεί να είναι σημάδια, σύμβολα ή πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς που κληρονομήθηκαν από τους προγόνους μας.

Σύμφωνα με τον Γιουνγκ, αυτές οι μυθολογικές εικόνες και πολιτιστικά σύμβολα δεν είναι στατικές ή σταθερές. Αντίθετα, πολλά διαφορετικά αρχέτυπα μπορεί να επικαλύπτονται ή να συνδυάζονται ανά πάσα στιγμή. Μερικά παραδείγματα αρχετύπων που πρότεινε ο Γιουνγκ περιλαμβάνουν:

• Γέννηση
• Θάνατος
• Εξουσία
• Αναγέννηση
• Άνιμα
• Το παιδί
• Ο ήρωας
• Η μητέρα

Ο Γιουνγκ θεωρούσε το μητρικό αρχέτυπο ως το πιο σημαντικό. Σκέφτηκε ότι το αρχέτυπο αυτό δεν μπορεί να εκδηλώνεται μόνο στην κυριολεκτική μορφή μιας μητέρας, γιαγιάς, θετής μητέρας, αλλά και σε μια πιο μεταφορική μορφή όπως:

• Ένα κήπο
• Μια πηγή ή ένα πηγάδι
• Μια εκκλησία
• Την Παναγία
• Μια θάλασσα
• Τα δάση

Καρλ Γιουνγκ και Σύνθετες πεποιθήσεις

Οι βαθιές πεποιθήσεις σχετικά με την πνευματικότητα και τη θρησκεία οφείλονται εν μέρει στο συλλογικό ασυνείδητο. Ο Γιουνγκ ήταν πεπεισμένος ότι η ομοιότητα και η οικουμενικότητα των παγκόσμιων θρησκειών έδειχνε τη θρησκεία ως εκδήλωση του συλλογικού ασυνείδητου. Ομοίως, τα ήθη, η ηθική και οι έννοιες της δικαιοσύνης ή του σωστού και του λάθους θα μπορούσαν να εξηγηθούν με τον ίδιο τρόπο, με το συλλογικό ασυνείδητο ως εν μέρει υπεύθυνο.

Καρλ Γιουνγκ και Φοβίες

Ο Γιουνγκ χρησιμοποίησε τη θεωρία του για το συλλογικό ασυνείδητο για να εξηγήσει πώς οι φόβοι και οι κοινωνικές φοβίες μπορούν να εκδηλωθούν σε παιδιά και ενήλικες χωρίς προφανή λόγο. Ο φόβος για το σκοτάδι, οι δυνατοί ήχοι, οι γέφυρες ή το αίμα μπορεί να έχουν τις ρίζες τους στο συλλογικό ασυνείδητο. Για παράδειγμα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι το ένα τρίτο των παιδιών στην Βρετανία φοβούνται τα φίδια στην ηλικία των έξι ετών, παρόλο που είναι σπάνιο να συναντήσουν ένα φίδι. Τ

Καρλ Γιουνγκ και Όνειρα

Τα όνειρα παρέχουν την βασική εικόνα για το συλλογικό ασυνείδητο. Ο Γιουνγκ πίστευε ότι λόγω των αρχετύπων που αντιπροσωπεύονται, συγκεκριμένα σύμβολα στα όνειρα είναι καθολικά. Με άλλα λόγια, τα ίδια σύμβολα σημαίνουν παρόμοια πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Σίγκμουντ Φρόιντ, ο Γιουνγκ πίστευε ότι τα όνειρα είναι εξαιρετικά προσωπικά και η ερμηνεία τους απαιτεί βαθιά κατανόηση και γνώση της προσωπικότητας εκείνου που τα είδε. Ο Φρόιντ, από την άλλη πλευρά, πρότεινε ότι συγκεκριμένα σύμβολα αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένες ασυνείδητες σκέψεις.

Περισσότερο από απλώς απωθημένες επιθυμίες, ο Γιουνγκ πίστευε ότι τα όνειρα αντισταθμίζουν μέρη της ψυχής που είναι υπανάπτυκτα.

Συλλογικό ασυνείδητο – Πρόκειται για επιστημονική θεωρία;

Ιστορικά, υπήρξε μεγάλη συζήτηση γύρω από το εάν το συλλογικό ασυνείδητο πρέπει να έχει μια κυριολεκτική ή μια συμβολική ερμηνεία. Στους επιστημονικούς κύκλους, η κυριολεκτική ερμηνεία του συλλογικού ασυνείδητου θεωρείται ως μια ψευδοεπιστημονική θεωρία. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι δύσκολο να αποδειχθεί επιστημονικά ότι οι εικόνες της μυθολογίας και άλλων πολιτιστικών συμβόλων κληρονομούνται και υπάρχουν κατά τη γέννηση.

Αντίθετα, μια συμβολική ερμηνεία του συλλογικού ασυνείδητου πιστεύεται ότι έχει κάποια επιστημονική βάση λόγω της πεποίθησης ότι όλοι οι άνθρωποι μοιράζονται ορισμένες συμπεριφοριστικές τάσεις.