Θεωρίες μάθησης – Τύποι και ορισμοί
Υπάρχουν πέντε βασικές θεωρίες μάθησης : η συμπεριφοριστική, η γνωστική, ο κονστρουκτιβισμός, η ανθρωποκεντρική και ο κονεκτιβισμός. Επιπλέον σε αυτές μπορούν να προστεθούν και οι κοινωνικές θεωρίες μάθησης.
Η κατανόηση τους μπορεί να οδηγήσει σε ποικίλα αποτελέσματα, από τη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών και των δασκάλων μέχρι τον προσδιορισμό του τι ακριβώς μαθαίνουν οι μαθητές.
Θεωρίες μάθησης – Τύποι
| Συμπεριφοριστική | Η συμπεριφοριστική ασχολείται μόνο με παρατηρήσιμες συμπεριφορές ερεθίσματος-απόκρισης, καθώς μπορούν να μελετηθούν με συστηματικό και εμπειρικό τρόπο. | Η μάθηση βασίζεται σε ένα σύστημα ρουτίνας όπου οι πληροφορίες «τρυπώνουν» στην μνήμης ενός μαθητή, καθώς και στα θετικά σχόλια από τους δασκάλους και το εκπαιδευτικό ίδρυμα. Εάν οι μαθητές κάνουν καλή δουλειά, λαμβάνουν θετική ενίσχυση και αναγνώριση. |
| Γνωστική | Η μάθηση βασίζεται τόσο σε εξωτερικούς παράγοντες (όπως πληροφορίες ή δεδομένα) όσο και στην εσωτερική διαδικασία της σκέψης. | Η θεωρία αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1950, και απομακρύνεται από τον συμπεριφορισμό για να επικεντρωθεί στον ρόλο του νου στη μάθηση. Στη γνωστική ψυχολογία, η μάθηση νοείται ως η απόκτηση γνώσης: ο μαθητής είναι ένας επεξεργαστής πληροφοριών που τις απορροφά, αναλαμβάνει γνωστικές λειτουργίες πάνω σε αυτές και τις αποθηκεύει. |
| Κονστρουκτιβισμός | Ο εκπαιδευόμενος βασίζεται στην προηγούμενη εμπειρία και γνώση για να «κατασκευάσει» μια νέα γνώση. | Η παθητική άποψη της διδασκαλίας βλέπει τον μαθητή ως «ένα άδειο δοχείο» που πρέπει να γεμίσει με γνώση, ενώ ο κονστρουκτιβισμός υποστηρίζει ότι οι μαθητές κατασκευάζουν το δικό τους νόημα μόνο μέσω ενεργητικής ενασχόλησης με τον κόσμο (όπως πειράματα και πρακτικές). |
| Ανθρωποκεντρική | Πρόκειται για μια μαθητοκεντρική προσέγγιση στην οποία ο μαθητής είναι το επίκεντρο της και όχι η μέθοδος ή ο εκπαιδευτικός στόχος. | Με την κατανόηση ότι οι άνθρωποι είναι εγγενώς καλοί, η ανθρωποκεντρική προσέγγιση εστιάζει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ευνοεί την αυτοπραγμάτωση. Με αυτόν τον τρόπο, οι ανάγκες των μαθητών ικανοποιούνται και στη συνέχεια είναι ελεύθεροι να καθορίσουν τους δικούς τους στόχους. |
| Κονεκτιβισμός | Επηρεασμένος από την ψηφιακή εποχή, ο κονεκτιβισμός απομακρύνεται από τον κονστρουκτιβισμό εντοπίζοντας και διορθώνοντας τα κενά στη γνώση. | Επηρεασμένος έντονα από την τεχνολογία, ο εστιάζει στην ικανότητα του μαθητή να προμηθεύεται και να ενημερώνεται με μεγάλη ευκολία από πληροφορίες. Το να γνωρίζετε πώς και πού να βρείτε τις καλύτερες πληροφορίες είναι εξίσου σημαντικό με τις ίδιες τις πληροφορίες. |
Γιατί είναι σημαντικές οι θεωρίες μάθησης;
Είναι μέρος της ανθρώπινης κατάστασης για απόκτηση γνώσης. Κατά συνέπεια, πολλοί επιστήμονες και φιλόσοφοι έχουν αφιερώσει την ζωή τους στη μελέτη των θεωριών μάθησης. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μαθαίνουν οι άνθρωποι είναι ένα κρίσιμο βήμα για τη βελτιστοποίηση της μαθησιακής διαδικασίας.
Αυτός είναι ο λόγος που τα πανεπιστήμια κοινωνικών επιστημών αφιερώνουν τόσο πολύ χρόνο πάνω στις θεωρίες μάθησης, στην κοινωνιολογία και την ψυχολογία. Η κατανόηση για το πώς μαθαίνουν οι άνθρωποι, και συγκεκριμένα πώς ένα παιδί μαθαίνει και αναπτύσσεται γνωστικά, είναι απαραίτητη για όλους τους εκπαιδευτικούς για να είναι οι πιο αποτελεσματικοί, αλλά και για όλους τους ανθρώπους στο σύνολο της κοινωνίας.
Η Pamela Roggeman, EdD, κοσμήτορας του του Πανεπιστημίου του Phoenix, εξηγεί την άποψή της για τον ρόλο που παίζει η θεωρία της μάθησης στην προετοιμασία των δασκάλων:
«Όπως δεν υπάρχουν δύο άνθρωποι ίδιοι, έτσι και δύο μαθητές δεν μαθαίνουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο ή με τον ίδιο ακριβώς ρυθμό. Οι αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι σε θέση να δημιουργούν και να συνδυάζουν μεθόδους που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του κάθε μαθητή.»
Έτσι, είτε είστε επίδοξος ή έμπειρος δάσκαλος, μαθητής ή γονέας μαθητή, το να γνωρίζετε την κάθε θεωρία μπορεί να σας κάνει πιο αποτελεσματικούς στην επιδίωξη της γνώσης.
Διαβάστε περισσότερα για:
